Inhoud
In de jaren zestig was raszuiverheid niet echt een zorg. Wanneer een bestuurslid van het stamboek een Fries aandoend paard in een weitje zag staan, liep hij het erf op, om de boer ervan te overtuigen het paard in het stamboek in te schrijven en als fokdier te gebruiken voor het bedreigde Friese ras (Te koop: Friese paarden met een vriendelijk karakter).
De vereniging meende dat er inmiddels voldoende Friese paarden waren en het stamboek werd gesloten. Dat wil zeggen dat er sindsdien geen dieren van buiten meer in het Friesch Paarden Stamboek (KFPS) ingeschreven kunnen worden (fries paard kopen). Vanaf 1978 mag er dus niet meer gefokt worden met dieren met ‘vreemd bloed’. Veulens met een vader of moeder die niet bij het KFPS geregistreerd staan, hebben geen mogelijkheden meer om in het stamboek terecht te komen.
In de statuten van het stamboek is geen enkele ruimte meer voor dit soort ‘zij-instromers’. Dat betekent dat de genenpool – het totaal aan erfelijke eigenschappen binnen het ras – vanaf 1978 niet meer is aangevuld. Er worden wel steeds nieuwe combinaties gemaakt, maar vanuit een beperkte voorraad aan genetisch materiaal.
Wanneer je tegenwoordig de advertenties voor Friese paarden op Marktplaats of de website van het KFPS leest, dan valt onmiddellijk op dat er vaak over ‘vol papier’ gesproken wordt. Dit geldt als een belangrijke aanbeveling voor een Fries paard. ‘Vol papier’ wil namelijk zeggen dat het paard uit een moederlijn komt van tenminste drie generaties merries met een sterpredicaat of hoger (kroon of model).
Paarden die geboren zijn uit een stamboekmerrie (minder dan een 7 gemiddeld op de keuring) of een veulenboekmerrie (nooit als volwassen paard naar de keuring geweest of daar onvoldoende gepresteerd) hebben geen ‘vol papier’. Dat zijn nog steeds volle Friezen, die in het gesloten stamboek of in het veulenboek staan, maar ze zijn vaak een stuk minder waard dan de ‘vol papier’ dieren.
Het gevolg van deze gemeenschappelijk obsessie met een vol papier, is dat er voornamelijk met stermerries gefokt wordt. Dat beperkt de populatie fokdieren (Friese paarden te koop: Prachtige verschijning en uitstekend karakter). De afgelopen jaren werden er slechts zo’n 3. 200 veulens per jaar geregistreerd. Het stamboek streeft naar 4. 500. Wel is de verwachting dat er dit jaar enkele honderden veulens meer geboren worden.
Bauke de Boer is een groot voorstander van registratie en openheid: “Je moet in kaart brengen welke lijntjes duurzaam zijn en welke zo omvallen - Te koop: Friese paarden met indrukwekkende gangen en uitstraling. Natuurlijk moet je in de fokkerij ook een beetje geluk hebben, maar ik hoor te veel kommer en kwel. Er zijn fokkers en hengstenhouders die alles onder de pet willen houden, maar dat vind ik dom.
Fokken is vooruitzien. Wij moeten er met zijn allen voor zorgen dat je een gezond paard gaat fokken, die wel de raskenmerken behoudt, maar waar je iets mee kunt. Het is een plicht om een gezond paard te fokken. Friese paarden te koop: Een geweldige toevoeging aan je stal.” Tot nu toe heeft nog geen systematische registratie plaatsgevonden van genetische problemen, aandoeningen en levensduur van het Friese paard.
Zo pleitte Siem Korver al in 2011 voor een volledig dichte (en verplichte) registratie van dekkingen, dracht en afwijkingen bij geboorte. Te koop: Friese paarden met ervaring in wedstrijden. Bart Ducro: “Momenteel missen we een goed overzicht van wat er precies speelt en wat de prioriteiten zijn. Als er goed geregistreerd was, dan had ik nu kunnen zeggen: ‘Dit zijn de grote problemen’.
Dan kan je meters maken, de technieken worden namelijk steeds beter, goedkoper en betrouwbaarder. Je zou zo’n meldpunt zelfs anoniem kunnen maken. Als je eenmaal het DNA-profiel hebt, dan doet het er ook niet toe van welk paard dat is. Als je maar weet welke aandoening in dat paard gezien werd. Genetische diversiteit in het Friese Paard.
Maar nu hebben we weinig materiaal of alleen materiaal dat heel sterk geselecteerd is.” De oude cultuur in het Friese stamboek, waar dierenarts Boerma in de jaren negentig ook tegenaan liep, kwam er op neer dat er niet werd geregistreerd en dat gegevens over het vóórkomen van genetische afwijkingen niet werden gedeeld (Te koop: Friese paarden met imponerende bewegingen).
Sommige fokkers en hengstenhouders kiezen er nog altijd voor om problemen zoveel mogelijk onder de pet te houden, omdat openheid slecht zou zijn voor de reputatie en de handel. Een meldpunt op internet dat gebreken bij het Friese paard zegt te registreren, blijft ondanks herhaalde pogingen totaal onbereikbaar voor commentaar en wil zelfs niet anoniem aangeven hoeveel afwijkingen zij de afgelopen jaren geregistreerd hebben.
Zo duikt regelmatig de theorie op dat er meerdere soorten dwerggroei bestaan en dat de bestaande test maar één van die soorten dwerggroei opspoort. Geneticus Bart Ducro van de Wageningen Universiteit zei hierover eerder in De Paardenkrant: “Bij Friese paarden komt disproportionele dwerggroei (chondrodysplasie) voor, dat is de vorm die wij altijd gezien hebben.
Het gebrek aan transparantie en (openbare) registratie van problemen geeft critici echter de ruimte om te beweren dat de test onbetrouwbaar is. Dierenartsen zoals Marco Bruijn houden al jaren hun eigen lijstjes bij en soms zijn er voor specifieke onderzoeken wel gegevens verzameld, maar het stamboek heeft dus geen getalsmatig en structureel overzicht van wat er speelt qua erfelijke aandoeningen in de populatie - Friese hengsten te koop.
In 2021 is het stamboek daarom een actie gestart om mensen te stimuleren om hun paarden af te melden bij het stamboek als ze overlijden. Bij zo’n melding kan dan ook de doodsoorzaak ingevuld worden. Stamboekdirecteur Marijke Akkerman: “Het afmelden van overleden paarden wordt nog steeds wat te weinig gedaan door onze leden.
Het stamboek kan die gegevens koppelen en zo beter zicht krijgen op de sterftecijfers.” Het stamboek wil de gegevens over de doodsoorzaken ook gaan koppelen aan andere gegevens die over de paarden geregistreerd staan. Akkerman: “Een werkgroep vanuit de Fokkerijraad is daarmee bezig. Het idee is om bepaalde lineaire scores voor bijvoorbeeld beenstanden en stokmaat te vergelijken met levensduur.
Maar iedereen wil natuurlijk graag lang van zijn paard genieten. Naast duurzaamheid en levensduur loopt er ook een onderzoek naar vruchtbaarheid, samen met de Universiteit Utrecht. Dat focust specifiek op spermakwaliteit.” Akkerman geeft aan dat het stamboek nu ook beter wil bijhouden welke onderzoeken er op verschillende plaatsen ter wereld lopen en hoe ver die studies zijn - Friese paarden te koop: Geschikt voor zowel beginners als ervaren ruiters.
Een groeiende groep fokkers en liefhebbers dringt inmiddels aan op transparantie (Friese paarden stal). Het huidige bestuur en de fokkerijraad lijken nu in die richting mee te willen bewegen. Tjitze Bouma, de nieuwe voorzitter van de fokkerijraad van het KFPS, zei in de online collegetour van 31 maart 2022: “Je zult in de fokkerij meer data moeten gaan verzamelen over gezondheid en duurzaamheid.
Er worden maar weinig paarden afgemeld als ze overleden zijn. En als ze zijn overleden, dan wil je ook graag de reden weten. Niet om daar narigheid over te publiceren, maar omdat je vanuit de data wilt kunnen zien welke lijn gemiddeld ouder worden, bijvoorbeeld.” Daarnaast vertelde Bouma dat men overweegt om de peilstok ook in de oudere paarden te gaan steken.
“Een mogelijkheid is om de paarden ergens tussen de 12 en 15 jaar nog een keer voor te rijden en te keuren, om te zien hoe ze ervoor staan.” Systematische registratie van afwijkingen zou ook een belangrijke stap zijn. Marco de Bruijn: “We zijn volgens mij de afgelopen 20 jaar niet vooruit gegaan met de Friezen.
Meer van Dierenspeciaalzaak
Inhoud
Nieuwe Artikelen
Fries Paard Fokkerij
Friese Paarden Te Koop: Prachtige Verschijning En Uitstekend Karakter
Gespecialiseerd In Friese Paarden
Categorieen
Navigation
Latest Posts
Fries Paard Fokkerij
Friese Paarden Te Koop: Prachtige Verschijning En Uitstekend Karakter
Gespecialiseerd In Friese Paarden